‘Zingen en dirigeren zijn nu even belangrijk in mijn leven. En regelmatig doe ik allebei tegelijk. Ik heb een volle agenda, maar als ik muziek maak, voel ik dat ik precies ben waar ik op de wereld wil zijn.’
‘The Rake’s Progress heeft een speciale plek in mijn hart: het was de eerste opera waarin ik ooit zong. Ik was toen drieëntwintig en sindsdien heb ik de rol van Anne Trulove in verschillende producties gezongen. Nu ik mijn eerste opera mag gaan dirigeren, was de keuze dus niet moeilijk. Bovendien voel ik me thuis in Stravinsky’s muziek, hij is zo helder en natuurlijk in zijn notatie, zijn tempi en de wisselingen daarin.’
‘Als ik muziek maak, voel ik
dat ik precies ben waar ik op de
wereld wil zijn’
‘Dat dirigeren is als een experiment begonnen doordat ik steeds vaker programma’s zonder dirigent ging zingen. Het was niet echt dirigeren wat ik deed, meer de leiding nemen. Collega’s vonden dat ik het toch maar eens serieus moest proberen, maar ik had meer dan genoeg aan mijn vocale repertoire. Tot de leider van het Festival Présences van Radio France tegen me zei: “Je hebt het in je. Ga aan de slag met Ligeti’s Mysteries of the Macabre en Renard van Stravinsky, en kijk hoe ver je komt met gelijktijdig zingen en dirigeren. Ik regel een concert in Parijs voor je.”
Tot mijn verbazing werd dat een succes.’ ‘Wat ik toen sterk voelde, was dat dirigeren nederigheid vereist. Dirigeren is een dienende taak, je bent er om de musici te helpen spelen. Het idee van de maestro aan de top van de hiërarchie begrijp ik totaal niet. De dirigent staat tussen de musici, midden in het proces. Of je nu man of vrouw bent, voor mij maakt dat niets uit. En voor de orkesten waarmee ik het liefste werk, waaronder LUDWIG, evenmin. Ze kennen me, weten wat ik waard ben.’
‘Na dat experiment begon het te rollen. Op aanraden van Sir Simon Rattle nam ik technieklessen. Het vermogen van een dirigent om wat hij wil op de musici over te brengen, heeft echter minder met techniek te maken dan met psychologie. Natuurlijk, je moet duidelijk zijn, maar vooral helpen als het nodig is, vrij laten stromen als het mogelijk is. Dat heb ik geleerd van alle goede dirigenten met wie ik als zangeres heb gewerkt.’ https://www.concertgebouw.nl/ontdek/interview-barbara-hannigan?queueittoken=e_beveiliging~q_d9da6577-0054-4542-ac4e-559cd3e03661~ts_1594626534~ce_true~rt_safetynet~h_c7d1c87940c8590dd9e8f19e9257cafe7c504c87b36e33a2c372809fad65cc8c
Dwars en echt: Barbara Hannigan
door Thea Derks01 december 2018
Ze zong dansend op spitzen de hoofdrol in Alban Bergs opera Lulu en manifesteert zich steeds vaker als zingende dirigent. De canadese sopraan Barbara Hannigan houdt wel van een uitdaging. Onlangs won ze met haar orkest LUWDIG een Grammy voor het album ‘Crazy Girl Crazy’.
Al in 2008 zong zij al dirigerend de hondsmoeilijke Mysteries of the Macabre van György Ligeti in het Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. Bepruikt en besnord gaf ze en passant een hilarische imitatie van de onnavolgbare dirigeerstijl van Reinbert de Leeuw, ter gelegenheid van De Leeuws zeventigste verjaardag. Toch maakte Barbara Hannigan haar officiële Nederlandse debuut als zingende dirigent pas in 2014, in de NTR ZaterdagMatinee. Samen met ensemble LUDWIG bracht ze de Grote Zaal van Het Concertgebouw in vervoering. De liefde tussen ensemble en zangeres is gebleven.
Afgelopen september presenteerde Hannigan haar eerste cd als sopraan/dirigent, Crazy Girl Crazy. Met LUDWIG, dat spreekt. De titel is ontleend aan de suite uit de musical Girl Crazy van George Gershwin uit 1930. Deze volgt op de suite uit Alban Bergs opera Lulu en de virtuoze Sequenza III voor sopraan solo van Luciano Berio. Tijdens haar concert met LUDWIG op 4 december staan de suites van Berg en Gershwin naast moderne klassiekers van Schönberg en Debussy.
‘Lulu is een van de meest uitdagende personages om te vertolken’
Voor Hannigan een volstrekt logische keuze: ‘Ik zet met dit concert een tijdsbeeld neer, van een periode met een zekere decadentie. Debussy schrijft Syrinx voor fluit solo in 1913, Gershwin en Berg werken begin jaren ’30 aan hun suites en Schönberg maakt in 1917 een orkestbewerking van zijn Verklärte Nacht voor strijksextet.
De bezwerende fluitsolo van Debussy vormt een perfecte opmaat voor de maanverlichte nacht waarin een man accepteert dat zijn geliefde het kind draagt van een ander. Het paar begint aan een destijds volstrekt onconventionele reis. Die vrijheid, dat accepteren van een situatie die totaal anders had kunnen uitpakken, trekt mij aan.’
Onaangepast
Deze vrijheidsdrang herkent zij in de muziek van Berg en Gershwin. ‘Berg gebruikt in Lulu zowel twaalftoonsreeksen als populaire muziek en jazz. Gershwin was een jazzy Amerikaanse componist die geweldige dansen schreef en werkte voor Tin Pan Alley. Dat was weliswaar een commerciële liedjesfabriek, maar zijn muziek heeft wel degelijk diepgang.
Het mooie is dat Gershwin een groot bewonderaar was van Berg. Hij droeg altijd een getekende partituur mee van diens Lyrische Suite; voor mij is Girl Crazy een soort spiegel van Lulu. Daarom vroeg ik Bill Elliott een arrangement te maken voor dezelfde orkestbezetting.’
Het lak hebben aan conventies is ook wat Hannigan trekt in het personage Lulu. ‘Zij is een overweldigend karakter, zó volstrekt trouw aan zichzelf. Ik word door haar gefascineerd, zoals iedereen die met haar in aanraking komt – als zanger, dirigent, musicus, acteur of publiek. Zij is een van de meest uitdagende personages om te vertolken, daar komt een hoop psychologie aan te pas. Nog altijd ontdek ik nieuwe elementen in haar karakter, zij is een levend, ademend wezen.’
Vaak wordt Lulu beschouwd als een femme fatale, die een spoor van slachtoffers trekt alvorens zelf door Jack the Ripper gedood te worden. Hannigan bestrijdt dit beeld: ‘Lulu is een sterke, zelfverzekerde vrouw, die fungeert als spiegel voor de mensen om haar heen. Zij zien zichzelf in vergelijking tot haar en worden door haar kracht gewezen op hun eigen zwakheden. Mensen voelen zich tot haar aangetrokken omdat zij iets heeft wat ze in zichzelf missen; ze willen niet zozeer haarzelf bezitten als wel aspecten van haar persoonlijkheid.’
‘Ik heb noch de tijd noch de energie om te schakelen tussen een publieke en een privé-Barbara’
Voor Hannigan staat Lulu symbool voor een zekere gekte: ‘Niet die van een waanzinnige, maar van iemand die gek is van liefde, op zoek naar een thuis, dat zij uiteindelijk vindt in het ritme van haar eigen hartslag.’ Daarin ziet zij een raakvlak met Gershwins Girl Crazy-Suite: ‘Die heeft een vergelijkbare urgentie in de extreem emotionele lading van de muziek. Ik stel me voor dat de openingsregel, “They’re writing songs of love, but not for me…”, wordt gezongen door de eenzame gravin Geschwitz, die heimelijk verliefd is op Lulu. Sowieso beschrijft ook deze suite een tocht langs de hoogte- en dieptepunten van de liefde.’
Herkenning
Door Bill Elliott aan te trekken als arrangeur bracht ze bovendien de muziek van Berg en Gershwin nader tot elkaar: ‘We kozen niet alleen voor dezelfde bezetting, maar hebben er ook elementen ingestopt van mij dierbare componisten als Ligeti, Weill, Vivier en Mahler.’
Herkent zij zichzelf wellicht in Lulu? ‘Mmm… Ja. Zeker nu ik ouder word en me meer op mijn gemak voel met mezelf. Lulu heeft een enorme zelfkennis en een diepe connectie met haar innerlijke wezen: ze accepteert zichzelf volledig, zonder te oordelen. De meeste mensen passen zich aan, zij nooit. Ook ik heb noch de tijd noch de energie om te schakelen tussen een publieke en een privé-Barbara. In wezen ben ik gewoon altijd dezelfde. Dat dank ik mede aan Lulu. Ik kan gerust zeggen: door haar ben ik sterker geworden.’ https://www.preludium.nl/dwars-en-echt-barbara-hannigan
Barbara Hannigan to receive 2020 Glashütte Original MusicFestivalAward
MARCH 11, 2020 NEWS
Barbara Hannigan will be awarded the Glashütte Original MusicFestivalAward at the 43rd Dresden Music Festival. The award ceremony will follow her concert with the Munich Philharmonic Orchestra on May 28, 2020, in the Kulturpalast Dresden.
This award not only recognizes Barbara’s dedication and passion as a performer, but also as a mentor. With her mentoring program, Equilibrium Young Artists, she passes on her own experiences to young musicians at the beginning of their professional careers, comprehensively preparing them for a demanding artistic profession.
“Barbara Hannigan is a creative volcano! She is one of the most innovative artists in today’s musical world. The courageous commitment to support young musicians she has shown from the beginning of her career has been particularly extraordinary and impressive. This is why she is ideally suited for the ›Glashütte Original MusicFestival Award‹ which honors artists who share cultural experiences with younger generations”
https://www.barbarahannigan.com/
