Desmond Tutu, die nu op 90-jarige leeftijd is overleden, gold als het geweten van de Zuid-Afrikaanse natie. Hij werd wereldwijd geprezen voor zijn vreedzame strijd tegen apartheid, voor rechtvaardigheid en voor de mensenrechten.
Desmond Mpilo Tutu wordt geboren in Klerksdorp, in de buurt van Johannesburg. Het apartheidssysteem ontneemt hem zijn vrijheid; net als andere zwarten is hij tweederangsburger in zijn eigen land. Hij is op zoek naar meer vrijheid en vindt die als hij rond zijn dertigste zijn carrière in de Anglicaanse kerk begint.
Desmond Tutu: in his own words
Archbishop emeritus Desmond Tutu, the cleric and social activist who was a giant of the struggle against apartheid in South Africa, has died aged 90. Tutu, described by foreign observers and his countrymen as the moral conscience of his nation, died in Cape Town on Boxing Day. Excitable, emotional and charismatic, Tutu won the Nobel peace prize in 1984 and chaired the Truth and Reconciliation Commission (TRC), the controversial and emotional hearings into apartheid-era human rights abuses. This is his life, in his own words
In de jaren 70 en 80 is Tutu een van de bekendste en felste tegenstanders van de apartheid. Hij streeft ernaar om zonder geweld een einde te maken aan de witte overheersing. Hij roept op tot burgerlijke ongehoorzaamheid en het stoppen van buitenlandse investeringen in Zuid-Afrika. Maar hij zet nooit bevolkingsgroepen tegen elkaar op. Zijn motivatie is religieus geïnspireerd, niet politiek, zo zegt hij.
Met zijn aanstekelijke lach, zijn gevoel voor humor en zijn zelfspot is hij een inspiratiebron voor velen. Door zijn leidende positie in de kerk is hij voor het witte regime lastig aan te pakken.
Beelden uit het leven van Tutu:
Mensenrechten-held Desmond Tutu overleden
De 90-jarige Desmond Tutu uit Zuid-Afrika is overleden. Hij was een belangrijk persoon die jarenlang streed voor gelijke rechten voor alle mensen. Daarvoor kreeg hij in 1984 de Nobelprijs voor de Vrede, een van de belangrijkste prijzen ter wereld. Vroeger waren witte mensen de baas in Zuid-Afrika. Zwarte mensen werden onderdrukt. Vanaf 1948 leefden witte en zwarte mensen zelfs apart van elkaar. Ze mochten bijvoorbeeld niet met elkaar trouwen, niet op hetzelfde strand zitten en niet in dezelfde restaurants eten. ‘Apartheid’ wordt dat genoemd.
‘We zullen vrij zijn, zwart en wit samen!’
In 1984 krijgt hij de Nobelprijs voor de Vrede uitgereikt. Twee jaar later wordt hij aartsbisschop van Kaapstad, het hoogste ambt binnen de Anglicaanse kerk in Zuid-Afrika. Nooit eerder heeft een lid van de zwarte gemeenschap dat ambt bekleed.
Onder druk van internationale ontwikkelingen ziet het regime uiteindelijk in dat de apartheid niet te handhaven is. ANC-leider Nelson Mandela wordt vrijgelaten en begin jaren 90 wordt de apartheid in Zuid-Afrika officieel afgeschaft.
Regenboognatie
Na de eerste democratische verkiezingen van 1994 vraagt president Mandela aan Desmond Tutu om voorzitter te worden van de Waarheids- en Verzoeningscommissie. Tutu streeft naar gerechtigheid voor de slachtoffers van de apartheid, zonder dat het land uit elkaar valt. De term ‘Regenboognatie’ dateert uit die tijd en wordt aan hem toegeschreven.
De commissie komt met een rapport waarin de wantoestanden onder het witte regime uitgebreid werden beschreven, maar waarin ook de rol van de zwarte strijdgroepen wordt belicht. Het werk van de commissie krijgt een voorbeeldfunctie voor andere conflictsituaties, waarin bevolkingsgroepen tegenover elkaar staan.
Tutu blijft ook daarna kritisch en stelt wereldwijd onrecht aan de kaak. Hij bekritiseert de Amerikaanse president Bush en de Britse premier Blair vanwege de oorlog in Irak. Ook is hij tegenstander van zijn vroegere geestverwant Robert Mugabe, die zich in Zimbabwe tot dictator heeft ontwikkeld.
In 2011 geeft Tutu aan dat hij zich, vanwege zijn hoge leeftijd, wil terugtrekken uit het openbare leven. In 2012 is hij nog in Den Haag om de Internationale Kindervredesprijs uit te reiken. Hij kan het dan niet laten kritiek te leveren op de dreigende korting op ontwikkelingshulp van het Nederlandse kabinet. Tijdens zijn bezoek wordt hij benoemd tot Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau en wordt hij erelid van FC Twente. Een jaar later spreekt hij op een herdenkingsbijeenkomst voor prins Friso.
Minder in openbaar
In 2015 gaat zijn gezondheid achteruit. Hij wordt in twee maanden drie keer in het ziekenhuis opgenomen vanwege een terugkerende infectie. Sinds die tijd treedt hij nog maar zelden in de openbaarheid.
In 2017 doet hij dat nog wel een keer om de betogers aan te moedigen die het vertrek eisen van de toenmalige president Zuma. Een jaar later zegt hij zijn ambassadeurschap van Oxfam Novib op als bekend wordt dat medewerkers van de organisatie mee hebben gedaan aan seksfeesten in Haïti.
R.I.P Desmond Tutu I A look at the life and times of Archbishop Desmond Tutu
From the archive: Enthroned Tutu prays for ‘brother Botha’
Originally published on 8 September 1986
Charging that in South Africa “some are more equal than others in life and death” – citing as an example the lack of “fuss” over the recent police massacre in Soweto – the Nobel Peace Prize winner offered prayers for “my brother”, P W Botha, and repeated a call for the State President to start negotiations with “the authentic representatives” of the people.
St George’s Cathedral, a few yards from South Africa’s racially exclusive Parliament, was packed with Church dignitaries and lay people of all races from around the world, ranging from the Archbishop of Canterbury, Dr Robert Runcie, to the so-called “mother” of black South Africa, Mrs Winnie Mandela.
Archbishop Tutu’s attack on racism came at the end of a lengthy sermon in which he defended the outlawed African National Congress and Pan African Congress and indicated his continued support for sanctions against South Africa – the major issue which has earned him the bitter hostility of a large proportion of the white community.
“Please spare us your new found altruism”, he said, addressing himself to the State President. “It can never be the perpetrators of apartheid who can say apartheid is changing. The world will believe that this is so when we, the victims of this vicious evil, declare that it is indeed changing. If white people are so impressed with all the changes would they swap places with blacks even for one day?”
Recalling that there used to be signs in South Africa that read. “Natives and dogs not allowed”, he said that, sadly, he believed the fundamental attitude that “blacks are human, but…” had not changed.
Citing recent instances in which black Church leaders had been abused by the authorities – including the alleged torture of a member of the Roman Catholic hierarchy and the strip-searching of an Anglican bishop now in detention – he asked rhetorically whether such incidents would have taken place had they been white.
He said he abhorred all violence. But, he added, “It is absolutely important for South African whites to know that the ANC and the PAC were non-violent for most of their history, so much so that they had their own passive resistance campaign and one of the presidents-general of the ANC was awarded the Nobel Peace Prize as a tribute to that commitment to non-violence.” https://www.theguardian.com/theguardian/2009/sep/08/south-africa-apartheid-desmond-tutu
Archbishop Desmond Tutu | The life and times
Archbishop Emeritus Desmond Tutu has passed away. He died at the age of 90 at home in Cape Town. Courtesy #DStv403 #eNCA