Composer, poet, writer, philosopher.

Boris Leonidovich Pasternak –10 February1890 – 30 May1960- was a Russian poet and writer famous for his 1957 novel Doctor Zhivago. His first book of poems, My Sister, Life (1917), is one of the most influential collections ever published in the Russian language. He was awarded the Nobel Prize for Literature in 1958, an event which enraged the Communist Party of the Soviet Union, which forced him to decline the prize, though his descendants were later to accept it in his name in 1988.

“Considering the meaning this award has been given in the society to which I belong, I must reject this undeserved prize which has been presented to me. Please do not receive my voluntary rejection with displeasure.”
“You are hereby invited to my execution.” ~ Pasternak (Wiki)

Boris Leonidovich Pasternak (1890-1960), born in Moscow, was the son of talented artists: his father a painter and illustrator of Tolstoy’s works, his mother a well-known concert pianist. Pasternak’s education began in a German Gymnasium in Moscow and was continued at the University of Moscow. Under the influence of the composer Scriabin, Pasternak took up the study of musical composition for six years from 1904 to 1910. By 1912 he had renounced music as his calling in life and went to the University of Marburg, Germany, to study philosophy. After four months there and a trip to Italy, he returned to Russia and decided to dedicate himself to literature. https://www.nobelprize.org/prizes/literature/1958/pasternak/biographical/

I was baptized as a child by my nanny, but because of the restrictions imposed on Jews, particularly in the case of a family which was exempt from them and enjoyed a certain reputation in view of my father’s standing as an artist, there was something a little complicated about this, and it was always felt to be half-secret and intimate, a source of rare and exceptional inspiration rather than being calmly taken for granted. I believe that this is at the root of my distinctiveness. Most intensely of all my mind was occupied by Christianity in the years 1910–12, when the main foundations of this distinctiveness – my way of seeing things, the world, life – were taking shape… https://en.wikipedia.org/wiki/Boris_Pasternak

Pasternak lived in Peredelkino for much of his life from 1936 and continued to write poetry that explored love, immortality and God. He died of lung cancer in 1960 at the age of 70.
Whilst he initially sought to study as a musician, Pasternak later came under the wing of philosophers Hermann Cohen and Nicolai Hartmann. With the outbreak of war in 1914, Pasternak went against his father’s wishes to live in Germany, and undertake a philosophy masters, and returned to Moscow where he published his first poetry anthology. A number of his early works were influenced by failed attempts at love, as with Marburg which told of his rejection by Ida Wissotzkaya.
Influences On Boris Pasternak’s poetry: Osip Mandelstam, Boris Pasternak influenced: Frank O’Hara https://mypoeticside.com/poets/boris-pasternak-poems

After The Storm

The air is full of after-thunder freshness,
And everything rejoices and revives.
With the whole outburst of its purple clusters
The lilac drinks the air of paradise.

The gutters overflow; the change of weather
Makes all you see appear alive and new.
Meanwhile the shades of sky are growing lighter,
Beyond the blackest cloud the height is blue.

An artist’s hand, with mastery still greater
Wipes dirt and dust off objects in his path.
Reality and life, the past and present,
Emerge transformed out of his colour-bath.

The memory of over half a lifetime
Like swiftly passing thunder dies away.
The century is no more under wardship:
High time to let the future have its say.

It is not revolutions and upheavals
That clear the road to new and better days,
But revelations, lavishness and torments
Of someone’s soul, inspired and ablaze. https://mypoeticside.com/show-classic-poem-21509

When It Clears Up

The lake is like a giant saucer;
Beyond-a gathering of clouds;
Like stern and dazzling mountain-ranges
Their massif the horizon crowds.

And with the light that swiftly changes,
The landscape never stays the same.
One moment clad in sooty shadows,
The next-the woods are all aflame.

When, after days of rainy weather,
The heavy curtain is withdrawn,
How festive is the sky, burst open!
How full of triumph is the lawn!

The wind dies down, the distance lightens,
And sunshine spreads upon the grass;
The steaming foliage is translucent
Like figures in stained-window glass.

Thus from the church’s narrow windows
In glimmering crowns, on spreading wings
Gaze into time in sleepless vigil
Saints, hermits, prophets, angels, kings.

The whole wide world is a cathedral;
I stand inside, the air is calm,
And from afar at times there reaches
My ear the echo of a psalm.

World, Nature, Universe’s Essence,
With secret trembling, to the end,
I will thy long and moving service
In tears of happiness attend. https://mypoeticside.com/show-classic-poem-21498

There’ll be no one in the house…

There’ll be no one in the house
Save for twilight. All alone,
Winter’s day seen in the space that’s
Made by curtains left undrawn.

Only flash-past of the wet white
Snowflake clusters, glimpsed and gone.
Only roofs and snow, and save for
Roofs and snow-no one at home.

Once more, frost will trace its patterns,
I’ll be haunted once again
By my last year’s melancholy,
By that other wintertime.

Once more, I’ll be troubled by an
Old unexpiated shame,
And the icy firewood famine
Will press on the window-pane.

But the quiver of intrusion
Through those curtains folds will run.
Measuring silence with your footsteps,
Like the future, in you’ll come.

You’ll appear there in the doorway
Wearing something white and plain,
Something in the very stuff from
Which the snowflakes too are sewn. https://mypoeticside.com/show-classic-poem-21535

Het mysterie Boris Pasternak

Een dichter van het ouderwetse slag was hij, de Nobelprijswinaar van 1958, Boris Pasternak. Buiten zijn vaderland voornamelijk bekend als de auteur van Dokter Zjivago (met name de mierzoete filmversie, niet de roman), is hij in de Sovjet-Unie vooral legendarisch om zijn poëzie.

Bij hem geen hemelbestormende thema’s zoals bijvoorbeeld bij zijn tijdgenoot Majakovski. Pasternaks grote thema is de liefde: zijn dichtwerk is vooral geïnspireerd door de vrouwen in zijn leven en Dokter Zjivago is het verhaal van een liefde tegen het decor van revolutie en burgeroorlog. Pasternak vond die liefdesgeschiedenis belangrijker dan de gebeurtenissen die er de achtergrond van waren. De mens beschouwde hij als een deel van de natuur, niet van de staat. Politiek was in zijn ogen identiek aan holle frasen, onrecht en geweld.

Die a-politieke houding was op zijn zachtst gezegd lichtzinnig in een tijd waarin Russische schrijvers met geweld een maatschappelijk bewustzijn werd opgedrongen. Hij kreeg dan ook al heel vroeg het verwijt dat hij maar zat te schrijven over het weer in plaats van te reageren op de actuele politieke thema’s van de sovjetmaatschappij.

Natuur speelt in zijn vroege gedichten een belangrijke rol. Het ontstaan van kunst uit de natuur was een van Pasternaks geliefkoosde onderwerpen. ‘Poëzie ligt aan uw voeten in het gras,’ sprak hij in 1934 op het eerste congres van de Russische schrijversbond in Moskou, ‘zodat u slechts hoeft te bukken om haar te kunnen zien en op te rapen.’

Het nieuwe van zijn poëzie was dat hij natuurverschijnselen beschreef in onorthodoxe poëtische taal. De verheven clichés waarmee de natuur gewoonlijk werd aangeduid, verving hij door alledaagse bewoordingen, die hij in zo’n ongebruikelijke relatie tot de natuur plaatste dat deze werd ervaren als iets onbekends.

Hoewel Pasternak een geboren dichter was, ontdekte hij de poëzie pas op zijn drieëntwintigste. Zoon van de schilder Leonid Pasternak en de pianiste Rosa Kaufmann, leek hij te zijn voorbestemd voor een muzikale carrière. Tijdens zijn gymnasiumjaren wijdde hij zich aan de compositieleer en speelde hij zijn creaties voor aan huisvriend Aleksandr Skrjabin. Het welwillende oordeel van deze componist woog voor Pasternak niet op tegen zijn gemis van een absoluut gehoor. Om die reden brak hij met de muziek.

Hij ging filosofie studeren in Moskou en werd als briljant student uitgezonden naar de universiteit van Marburg. Daar, in een crisis om een afgewezen liefde, begon hij poëzie te schrijven. Hij keerde de wetenschap de rug toe en in de zomer van 1913 schreef hij, gezeten in het ‘luchtpriëel’ van een berkenboom, het ene gedicht na het andere.

Het schrijven was een overrompelende ontdekking voor Pasternak. Hij bundelde zijn produktie van die zomer onder de symbolistische titel Tweeling in de wolken. Later betreurde hij het deze ‘onrijpe’ gedichten in druk te hebben gegeven. Anna Achmatova oordeelde over de vroege poëzie van Pasternak: ‘In het begin schreef hij maar raak; hij zwalkte, bruiste, kookte, vergaloppeerde zich. Maar later bond hij in, werd hij contemplatief.’ https://www.kristienwarmenhoven.nl/russische-profielen/boris-pasternak/

De grandioze schrijver Pasternak is op zoek naar de innerlijke kracht van alles

In zekere zin heeft de verfilming van Boris Pasternaks beroemdste schepping ‘Dokter Zjivago’ de reputatie van de schrijver geen goed gedaan met zijn prachtige en overdadige scènes en beelden: hij werd er een soort kitscherig romantisch icoon van. Dat is zeer ten onrechte; Pasternak (1890-1960) is een van de grootste Russische schrijvers van de twintigste eeuw, niet onderdoend voor Andrej Bely of Vladimir Nabokov.

Met die late roman ‘Dokter Zjivago’ (1958) vestigde hij zijn wereldfaam maar in zijn vaderland zelf is hij toch vooral bekend gebleven als dichter, een grote naam naast die van Osip Mandelstam, Anna Achmatova en Marina Tsvetajeva, zijn generatiegenoten. Laat me een dichtregel van hem citeren, uit ‘Fragment’: “Wij waren in Georgië. Vermenigvuldig/ daar nood met tederheid en hel met paradijs,/ voeg aan een broeikas toe een sokkel ijs. Geduldig/ geeft het gebied dan zijn geheimen prijs.”

Pasternak was steeds op zoek naar de geheimzinnigheid der dingen, hun mysterieuze energie die hij in woorden probeerde te vatten. Niet de realiteit, de uiterlijke mens stond op zijn menu maar de innerlijke kracht van het leven, de natuur, de stad, alles wat hij zag. Dat was natuurlijk niet iets waar de Sovjetautoriteiten, aan wier gispende blik hij decennialang onderworpen was, op zaten te wachten: die eisten een realistische, pakkende volkskunst. Toen Pasternak in 1958 de Nobelprijs toegekend kreeg werd hij dan ook achter de schermen gedwongen die te weigeren; hij was niet representatief voor de gewenste Russische cultuur. Pas in 1989 zou hij hem postuum alsnog ontvangen. https://www.trouw.nl/nieuws/de-grandioze-schrijver-pasternak-is-op-zoek-naar-de-innerlijke-kracht-van-alles~bda05ca8/

CIA zat inderdaad achter ‘Dokter Zjivago’

Het was een aanfluiting voor de Sovjet-Unie, toen Boris Pasternak in 1958 de Nobelprijs voor literatuur won. De schrijver van de roman ‘Dokter Zjivago’ had zijn boek immers niet in zijn thuisland mogen publiceren. Sovjetleider Chroesjtsjov was woest, en uit Moskou kwamen sputterende geluiden over de ‘agenten van het imperialisme’ die achter de prijs zouden zitten.

Dat riepen de communisten natuurlijk wel vaker als iets niet helemaal naar hun zin ging. Maar na ruim een halve eeuw blijkt dat ze in dit geval wel degelijk een punt hadden: de CIA deed erg zijn best om ‘Dokter Zjivago’ te populariseren.

Er is door historici al vaker gespeculeerd over de rol van de CIA bij de publicatie van het boek. De eerste Russische editie werd in 1958 uitgegeven bij de Nederlandse academische uitgeverij Mouton. Exemplaren van ‘Dokter Zjivago’ werden vervolgens uitgereikt aan Russische bezoekers van de Wereldtentoonstelling in Brussel in datzelfde jaar, in een handzame kleine editie, die makkelijk mee terug te smokkelen was.

Uit afgelopen weekeinde vrijgegeven documenten blijkt dat Mouton inderdaad een dekmantel was voor de Amerikaanse geheime dienst, die van mening was dat het boek van Pasternak ‘enorme propagandawaarde’ had.

John Maury, de chef van de Sovjetafdeling van de CIA, schreef in een memo aan zijn medewerkers: “Pasternaks humanistische boodschap – dat iedereen recht heeft op een privéleven en respect als mens verdient, of hij nu wel of niet politiek loyaal is aan de staat – is een fundamentele uitdaging voor de Sovjetethiek, waarin het individu zich moet opofferen voor het communistische systeem”.

Maar het was belangrijk dat de inmenging van de CIA geheim bleef, zo waarschuwen de memo’s. Daarom kreeg de Russische editie een Nederlands uitgeversstempel. Op de Wereldtentoonstelling in Brussel werd het paviljoen van het Vaticaan gebruikt om het boek toe te stoppen aan Russische bezoekers. https://www.trouw.nl/nieuws/cia-zat-inderdaad-achter-dokter-zjivago~b48147e4/

Für “Doktor Schiwago” erhielt Boris Pasternak 1958 den Literatur-Nobelpreis. Mit seinem Roman bot der russische Dichter den sowjetischen Behörden die Stirn. Die Dokumentation zeigt, wie effizient der amerikanische Geheimdienst das als “antisowjetisch” beurteilte literarische Werk zur ideologischen Waffe im Kalten Krieg umfunktionierte.„Doktor Schiwago“, der einzige Roman Boris Pasternaks, brachte dem russischen Schriftsteller 1958 den Literatur-Nobelpreis ein und verschaffte ihm, spätestens seit der erfolgreichen Verfilmung mit Omar Sharif in der Titelrolle, weltweite Anerkennung. Zugleich löste das Werk einen internationalen politischen Skandal aus. Mit 65 Jahren beschloss Pasternak, den sowjetischen Behörden die Stirn zu bieten und seinen in der Heimat als „antisowjetisch“ abgelehnten Roman im westlichen Ausland zu veröffentlichen: Sechs Manuskripte wurden einzeln aus Pasternaks Datsche bei Moskau herausgeschmuggelt und passierten den Eisernen Vorhang. Dieser Akt des Widerstands – eine instinktive Reaktion auf Unterdrückung und Zensur – besiegelte Pasternaks Schicksal unwiderruflich. Der Autor verurteilte sich selbst, um seinem Roman und Alter Ego – in Gestalt der Titelfigur – das Leben zu schenken. „Ich lade Sie zu meiner Hinrichtung ein – Der Fall Doktor Schiwago“ ist eine politische Saga in Form eines Spionagethrillers mit starken aktuellen Bezügen. Es geht um die Verbindung zwischen Autor und Werk, die Verwandlung eines Romans in eine Kriegswaffe, die Freiheit der Kunst und die Integrität des Künstlers gegenüber der Macht und Manipulation. Der Film zeigt, wie effizient der amerikanische Geheimdienst den Roman zur ideologischen Waffe im Kalten Krieg umfunktionierte. Der in viele Sprachen übersetzte Roman wurde schnell zum internationalen Bestseller, „Doktor Schiwago“ zum Sinnbild des Widerstands und zum Modell für nachfolgende Generationen, das im weltweiten politischen Kontext von heute seine ganze Tragweite offenbart. https://www.arte.tv/de/videos/073082-000-A/der-fall-doktor-schiwago/

To be a woman is a great adventure; To drive men mad is a heroic thing.

Even so, one step from my grave,
I believe that cruelty, spite,
The powers of darkness will in time
Be crushed by the spirit of light.

Surprise is the greatest gift which life can grant us. Boris Pasternak
https://www.azquotes.com/author/11365-Boris_Pasternak

Pasternak (1990) – А film by Andrei Nekrasov
https://www.youtube.com/watch?v=6Rmx3ufHG10