Kunsthistoricus Wieteke van Zeil debuteert in nieuw tv-programma ‘Kijken op gevoel’
Soms hoor je een liedje dat precies aansluit bij hoe jij je voelt. Datzelfde kan kunst ook met je doen. In het nieuwe televisieprogramma ‘Kijken op gevoel’ neemt kunsthistoricus Wieteke van Zeil je mee op reis langs oude en nieuwe kunstwerken uit allerlei culturen. Op haar kenmerkende, associatieve en nieuwsgierige wijze laat zij zien hoe kunstenaars altijd al kunst maakten die onze emoties uitdrukken of oproepen. Zij verbindt bijzondere details in kunstwerken aan de actualiteit en laat zien hoe we op een andere manier naar kunst kunnen kijken: op gevoel.
In iedere aflevering staat één emotie centraal. Achtereenvolgens komen de volgende onderwerpen aan bod: woede, verlangen, eenzaamheid, weerzin, wanhoop en vreugde. Wieteke van Zeil bezoekt kunstenaars in hun werkplaats en heeft ontmoetingen met mensen die vanuit hun expertise over emoties vertellen, zoals een choreograaf, een actrice, een cartoonist, filosoof en een schrijfster. Ze neemt de kijker mee op reis langs beelden, schilderijen, videokunst, illustraties en street art. Buiten op straat, in een park of in musea.
Wieteke van Zeil: “Sinds de achttiende eeuw zijn we in Europa gewend afstand te houden bij het kijken naar kunst en is het letterlijk wat verder van ons af komen te staan: in musea, achter glas. In ‘Kijken op gevoel’ wil ik laten zien hoeveel kunst er om ons heen is en de afstand verkleinen. Door te kijken op gevoel. Want een kunstwerk of een klein detail kan iets in je losmaken, een emotie, een associatie of herinnering waarvan je soms niet eens wist dat het in je zat. Dat kan kunst met je doen. Gewoon met materialen en vormen – verf, steen, video, klei – en dat is wonderlijk.”
De serie ‘Kijken op gevoel’ is een productie van Tuvalu Media gemaakt in samenwerking met Wieteke van Zeil en de NTR. De achtergrond van de emoties wordt in elke aflevering verwerkt in een animatie door (oud-)studenten van de Willem de Kooning Academie in Rotterdam. Kunstenaar en illustrator Hedy Tjin was betrokken bij de vormgeving van het programma.
Over Wieteke van Zeil
Wieteke van Zeil (1973) is kunsthistoricus en schrijft over kijken naar kunst. In haar serie Oog voor Detail in Volkskrant Magazine verbindt ze wekelijks kunstdetails aan ons alledaagse leven en de actualiteit. Ze schreef drie boeken: Dichterbij (2015), Goed kijken begint met negeren (2018) en Altijd iets te vinden (2020). In 2015 won haar serie Oog voor Detail een European Newspaper Award voor beste nieuwe serie.
Bron: Persbericht NTR
Beeld: Tuvalu Media
https://museumtijdschrift.nl/nieuws/kunsthistoricus-wieteke-van-zeil-debuteert-in-nieuw-tv-programma-kijken-op-gevoel/
‘Kijken op gevoel’ vertelt je iets waarvan je niet wist dat je het wilde weten
Eenzame mannen zijn er veel in de kunst, zegt kunsthistoricus Wieteke van Zeil in Kijken op gevoel. „Intiem, zo omarmd te worden door een boomstam.”
Kunstenaar Andy Warhol ging zelden naar een feestje zonder polaroidcamera, intieme vrienden filmde hij doorlopend, gesprekken met hen nam hij op. Altijd afstand tussen hem en de wereld.
De Britse schrijver en kunstcriticus Olivia Laing noemt hem in haar boek The Lonely City de beroemdste eenzame kunstenaar. Alle kunstenaars zijn eenzaam, beweert zij, en hun werk is de schakel tussen hen en de omgeving. Gevoelens verpakt in kunst, en als de kijker die gevoelens herkent, dan ontstaat er een „magische transactie”.
Eenzaamheid was het onderwerp van de derde aflevering van Kijken op gevoel (NTR), waarin kunsthistoricus Wieteke van Zeil de kijker op emotie-safari meeneemt naar kunstwerken die woede, verlangen, weerzin, vreugde en wanhoop uitdrukken. Monter stapt ze deze aflevering – in steeds een andere kleur jumpsuit – langs kunstwerken in musea en in het wild die eenzaamheid verbeelden of oproepen, en langs werken die zelf eenzaam zijn, of waarvan de maker eenzaam was.
Het Zagertje
Wanneer is een kunstwerk eenzaam? Als het er is, maar niet wordt opgemerkt. Neem Het Zagertje in het Leidsebosje, een van de drukste punten in Amsterdam. Een klein ijzeren mannetje in een boom, die een tak aan het doorzagen is. Wie het gemaakt heeft weet niemand en bijna niemand weet dat Het Zagertje er is.
Eén kunstwerk van lang geleden en ver van huis noemt Van Zeil ook eenzaam. Een hoofdtooi van een stamleider in Nieuw-Guinea, die gebruikt werd op dansfeesten, maar nu al een eeuw opgesloten zit in een glazen vitrine.
Zelfgekozen isolement vindt Wieteke van Zeil in de eenpersoonskapel Shelter van Maria Roosen, die in de tuin staat van het Agatha-klooster bij Nijmegen. Een uitgeholde boomstam in de vorm van een matroesjka pop waar een volledig mens in past. „Intiem, zo omarmd te worden door boomstam”, zegt Van Zeil als ze erin kruipt. De kunstenares maakt ondertussen foto’s en vindt dat de boom haar prachtig staat.
„Eenzame mannen zijn er veel in de kunst,” zegt de kunsthistoricus stellig. Rembrandt zal zijn zoon Titus toch niet zomaar zo in zichzelf gekeerd hebben geschilderd? Of wat te denken van videokunstenaar Guido van der Werve die in z’n piere-eentje over een dichtgevroren zee loopt, voor een gigantische ijsbreker uit. En zwart, het grote niks, dat al het licht opzuigt en niks teruggeeft, doet het goed in het eenzaamheidsgenre. De zwarte zaal en het zwarte water van Armando, het zwarte gat van Anish Kapoor, de wanden geschilderd met het allerzwartste pigment. Geen mens ziet nog reliëf of diepte, noch enig perspectief.
Pleinvrees
De Prinsegracht van Jan Weissenbruch lijkt geschilderd in de eerste maanden van de coronatijd: de verstilling, de afstand tussen de mensen onderling, de allenigheid van de individuen. Het schilderij is uit 1887, en je kijkt toch anders als je weet dat de schilder leed aan pleinvrees. Hij zou voor het eerst in tijden zijn huis hebben verlaten om de gracht te schilderen. Het werd zijn laatste werk, kort daarop overleed hij.
Met kunstprogramma’s op televisie overvalt je soms hetzelfde gevoel als in een groot museum: hoe lang gaat dit duren en moeten we echt ál die zalen door en alle bordjes lezen? Je hebt een zetje nodig, bedoel ik te zeggen. Liefst van iemand zoals Wieteke van Zeil. Iemand zonder volledigheidsdrang, die een beetje doorstapt en je iets vertelt waarvan je niet wist dat je het wilde weten.
https://www.nrc.nl/nieuws/2021/07/29/een-montere-safari-door-eenzaamheid-en-verstilling-in-de-kunst-a4052834
Kijken op gevoel
Seizoen 1 Afl. 1 – Woede
Soms hoor je een liedje dat exact gaat over hoe jij je voelt. Wieteke van Zeil laat zien hoe mensen in alle tijden, en overal op de wereld dezelfde emoties voelen als jij en ik nu. Dat kun je namelijk ook zien in de kunst. Deze aflevering gaat over woede. Wieteke begint bij streetart in Rotterdam, koppelt Studio Sport aan klassieke kunst, laat zien hoe een jonge vrouwelijke kunstenaar een beeld van Michelangelo kapotslaat en ze praat met Malou Gorter over hoe kunst kan helpen bij acteren.
https://www.npostart.nl/kijken-op-gevoel/14-07-2021/VPWON_1317879
Seizoen 1 Afl. 2 – Verlangen
Wieteke van Zeil zoekt stilte in een bos vol geluidskunst. Ze laat zien hoe het verlangen naar vrouwelijk naakt in de kunstgeschiedenis ons beeld van vrouwen nog altijd beïnvloedt, vertelt hoe Marina Abramovic ons bewust maakt van ons verlangen naar oogcontact en hoort waarom een Thaise man elke avond met een beeld van zijn overleden vrouw sliep.
https://www.npostart.nl/kijken-op-gevoel/21-07-2021/VPWON_1317880
Seizoen 1 Afl. 3 – Eenzaamheid
Wieteke trekt zich terug in een moderne eenpersoonskapel, verrast voorbijgangers met een ‘eenzaam’ kunstwerk dat niemand opmerkt, vertelt hoe een bezoeker in een gitzwart kunstwerk kukelde en ontdekt dat popartkunstenaar Andy Warhol heel eenzaam was.
https://www.npostart.nl/kijken-op-gevoel/28-07-2021/VPWON_1317881
Seizoen 1 Afl. 4 – Weerzin
Wieteke vraagt zich af waarom we naar kotsende kunstenaars moeten kijken. Ze laat zien hoe we over de hele wereld onze tong uitsteken als we walgen, ze legt uit wat abjecte, afstotelijke, kunst is en vertelt wat Rembrandts doden anders maakt dan andere doden.
https://www.npostart.nl/kijken-op-gevoel/04-08-2021/VPWON_1317882
Seizoen 1 Afl. 5 – Wanhoop
Wieteke laat zien dat Rolls-rijders een femme fatale najagen, legt uit welke rol een openbaar kunstwerk in de maatschappij speelt, laat zien hoe een kunstenaar zichzelf snijdt om geweld tegen vrouwen onder de aandacht te brengen en spreekt de choreograaf van de beroemde clip van Beyoncé en Jay-Z in het Louvre.
https://www.npostart.nl/kijken-op-gevoel/11-08-2021/VPWON_1317883
Seizoen 1 Afl. 6 – Vreugde
………………….. binnenkort…………waarschijnlijk….
https://www.npostart.nl/kijken-op-gevoel/18-08-2021/VPWON_1317884
