Dhr. H.W. van Lunsen (Rik) arts-seksuoloog, Ellen Laan, gz-psycholoog–seksuoloog

Rik van Lunsen is arts-seksuoloog NVVS (Nederlandse Vereniging van Seksuologie). Tot 2017 was hij werkzaam als hoofd van de multidisciplinaire afdeling Seksuologie en Psychosomatische Gynaecologie van het Amsterdams Medisch Centrum (AMC). Daar had hij leiding over de patiëntenzorg en het wetenschappelijk onderzoek en onderwijs, op het gebied van seksuele gezondheid, seksuele disfuncties en medisch niet goed verklaarbare klachten aan en rond de geslachtsdelen van vrouwen en mannen.

Hij verzorgt onderwijs aan zowel geneeskunde- en psychologiestudenten als gynaecologen, psychiaters en huisartsen in opleiding. Binnen RINO amsterdam is hij sinds 1992 medeverantwoordelijk voor de opleiding Seksuologie, sinds 2008 samen met Hester Pastoor en daarvoor met Liesbeth Stam. Sinds 2008 is hij ook als hoofdopleider van de opleiding Aanvullende Seksualiteits Hulpverlening (ASH) verbonden aan Sense, het landelijk programma seksuele gezondheid voor jongeren tot 25 jaar.

Samen met de seksuologen Ellen Laan en Peter Leusink nam hij onlangs het initiatief voor een publiekssite over seksueel verlangen: www.zininseks.nl.

Als basisarts bekwaamde hij zich in de seksuologie door onder meer assistentschappen in de psychiatrie, gynaecologie en een aantal trainingen gericht op (psycho)therapeutische vaardigheden. Hij promoveerde in 1986 op een medisch-psychologisch-onderwijskundig onderzoek over de belevingsaspecten van gynaecologisch onderzoek. In Groningen is hij een van de grondleggers geweest van de moderne Nederlandse seksuologische hulpverlening en initiator van het eerste structurele onderwijs seksuologie binnen het medisch curriculum.

Hij bekleedde veel functies binnen wetenschappelijke en beroepsverenigingen, waaronder die van voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Seksuologie (NVVS). Thans is hij voorzitter van het bestuur van de Stichting Anticonceptie Nederland (SAN) en van de Nederlands Vlaamse federatie voor Seksuologie (NVFS).

Waarom werkt u in de (G)GZ?

Ik werk al heel lang binnen de seksuologie, waar GGZ en somatische gezondheidszorg elkaar ontmoeten. De basisfilosofie van de afdeling Seksuologie van het AMC is dat elk seksueel probleem lichamelijk, psychische, relationele en sociale aspecten heeft: dat betekent dat altijd gekeken moet worden naar de samenhang tussen lichaam, geest en context – zowel in diagnostiek en behandeling als in wetenschappelijk onderzoek.

Wat drijft u?

Veel patiënten vertoeven langdurig en betrekkelijk vruchteloos zowel in de GGZ als in de somatische tweede lijn, zonder dat er ooit aandacht is besteed aan de (vaak complexe) samenhang tussen lichamelijke klachten en psychisch functioneren. Bovendien gaan professionals, zowel in de GGZ als binnen de geneeskunde, vaak voorbij aan zorgbehoeften ten aanzien van seksualiteit. Het is meer regel dan uitzondering dat patiënten met een seksueel probleem als hoofdklacht voor iets anders behandeld worden, zonder dat ooit nog over seksualiteit wordt gesproken.

Waar haalt u de meeste voldoening uit als docent?

Onderwijs is mijn passie en het bevorderen van seksuologische competenties van hulpverleners in alle takken van de gezondheidszorg mijn missie. De boodschap dat seksualiteit een bio-psychosociaal fenomeen is en dat multidisciplinair samenwerken binnen de seksuologie geen luxe is, maar noodzaak, komt ook tot uitdrukking in de manier waarop wij in Amsterdam de opleiding voor seksuologen organiseren; de opleidingsgroep bestaat uit zowel GZ-psychologen als medici, begeleid door hoofddocenten uit beide vakgebieden.

Waarom geeft u graag les?

Ik vind het een eer en een voorrecht dat ik studenten, specialisten in opleiding en professionals een beetje mag coachen bij het verwerven van seksuologische kennis en vaardigheden en bij het verder vormgeven van professionaliteit.

Kleinschalig, probleemgestuurd en competentiegericht leren op basis van een academische (evidence based) attitude staan daarbij voor mij centraal, met veel aandacht voor optimaliseren van professioneel gedrag door middel van het krijgen en geven van feedback en het door het bevorderen van zelfreflectie in een veilig onderwijsklimaat.

En waarom bij de RINO?

Binnen de RINO zijn de lijnen kort en informeel. Voor al onze wilde onderwijskundige ideeën is een gewillig oor en er bestaan geen problemen waar geen oplossing voor is.

Binnen de RINO hebben we een unieke multidisciplinaire Opleiding Seksuologie gerealiseerd. Al deze elementen vinden een plaats in een ‘zelflerend’ curriculum, met een rijk scala aan werkvormen inclusief het breed inzetten van de door ons intensief gebruikte mogelijkheden van de interactieve elektronische leeromgeving mijn.RINO.

Welke kant gaat het op in uw vakgebied?

De seksuologie is zich steeds meer aan het professionaliseren. Hoewel het nog wel even zal duren voor het zover is, verwacht ik dat zowel voor GZ-psychologen/seksuologen als voor arts-seksuologen aansluiting gevonden zal worden bij de beroepenstructuur van de gezondheidszorg door voor beide groepen erkenning te krijgen als beroepsprofiel bij respectievelijk het Coördinerend Orgaan Nascholing en Opleiding in de GGZ (CONO) en de Koninklijke Nederlandsche Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG).

Publicaties

Rik van Lunsen publiceert frequent in wetenschappelijke tijdschriften en hij leverde bijdragen aan veel (leer)boeken.

Enkele recente internationale publicaties

• Laan E, Van Lunsen RHW. In Healthy Women with FSAD Genital Response is not Impaired.Response to “Genital Responsiveness in Healthy Women-What about Subjective Genital Engorgement?” J Sex Med 2009;6:294-299.
• Laan E, Van Driel E, Van Lunsen RHW. Genital responsiveness in healthy women with and without sexual arousal disorder . J Sex Med 2008;5:1424-1435.
• Nijland EA, Weijmar Schultz WCM, Nathorst-Böös J, Helmond FA, Van Lunsen RHW, Palacios S, Norman RJ, Mulder RJ, Davis SR for the LISA study investigators. Tibolone and transdermal E2/NETA for the treatment of female sexual dysfunction in naturally menopausal women; results of a randomized active-controlled trial. J Sex Med 2008;5:646-656.
• Van Lunsen RHW, Laan E. Genital vascular responsiveness and sexual feelings in midlife women:psychophysiologic, brain, and genital imaging studies. Menopause, 11 (6): 741-748, 2004.
• Davis SR, van der Mooren MJ, Van Lunsen RH, Lopes P, Ribot C, Rees M, Moufarege A, Rodenberg C, Buch A, Purdah DW. Efficacy and safety of a testosterone patch for the treatment of hypoactive sexual desire disorder in surgically menopausal women: a randomized, placebo-controlled trial.Menopause. 2006 May-Jun;13(3):387-96.
• Nappi R. Salonia A. Traish AM. Van Lunsen RHW. Vardi Y. Kodiglu A. Goldstein. Clinical biologicpathophysiologies of women’s sexual dysfunction. Journal of Sexual Medicine. 2(1):4-25; 2005.

Enkele recente Nederlandstalige publicaties

• Van Lunsen Rik HW. Bloedingspatronen belangrijk bij keuze voor een spiraaltje. Ned Tijdschr Geneeskd. 2009;153:A650.
• Van Lunsen RHW. Hype of realiteit? Vrouwelijke seksualiteit en hormonen; de rol van testosteron.Medisch Journaal Kennemer Gasthuis. 2008;16: 3-7.
• Peters AAW, van Seumeren EGC, van Lunsen RHW, Both S, Goverde AJ, Leusink P, Weijmar Schultz WCM. Seksuele problemen na iatrogene menopauze. Oorzaken, diagnostiek en behandelmogelijkheden.Ned Tijdschr Obst/Gyn 2007; 120, sept: 10-15.
• Van Lunsen RHW, van Lankveld J. Medicamenteuze beïnvloeding van mannelijke seksualiteit. Tijdschrift voor Fertiliteits Onderzoek, 20(3): 54-58; 2006.
• E. Laan, A. van Stegeren, S. Scholte, R. van Lunsen. Genderverschillen en -overeenkomsten in de seksuele respons. Tijschr v Seksuologie.31: 113-118:2007.
• Van Lunsen RHW. HIV en Seksualiteit; een ingewikkelde verhouding. Soaids magazine, dec. 2006.

Bijdragen aan boeken

• Van Lunsen Rik, Wijsen C. Ongewenste zwangerschap: randvoorwaarden voor effectief anticonceptiegebruik. In Gijs L, Gianotten W,Vanwesenbeeck I, Weijenborg Ph(red) Seksuologie,Houten, Bohm Stafleu van Loghum, 2009, p 233-249.
• Van Lunsen Rik, Weijenborg Ph, Vroege J, Meinhardt W. Diagnostiek en Interventies. In Gijs L, Gianotten W,Vanwesenbeeck I, Weijenborg Ph(red) Seksuologie,Houten, Bohn Stafleu van Loghum, 2009, p 315-337.
• Van Lunsen Rik. Ouder wordende hiv-patiënten en seksualiteit. In: Cees Smit, Kees Brinkman, Kees Rümke en Annemarie de Knecht-van Eekelen (redactie). Oud worden met hiv. Amsterdam:Aids fonds 2009, p 67-77.
• Van Lunsen RHW, van Moorst BR. Chronische darmziekten. In : Gianotten WL, Meihuizen-de Regt MJvan Son-Schoones N (red). Handboek Seksualiteit bij ziekte en lichamelijke beperking. Assen: Van Gorcum, 2008.
• Van Lunsen RHW, Gianotten WL. Anticonceptie. In : Gianotten WL, Meihuizen-de Regt MJvan Son-Schoones N (red). Handboek Seksualiteit bij ziekte en lichamelijke beperking. Assen: Van Gorcum, 2008.
• Van Lunsen HW, Roumen F. Anticonceptie en ongewenste zwangerschap. In: Heineman MJ et al (ed) Obstetrie en Gynaecologie; De voortplanting van de mens. Maarsen, Elsevier, 2007,6e druk, pp 611-645.
• Van Lunsen RHW. Labiumreductie; knippen of praten. In: Slager R et al (red). Reproductieve Geneeskunde, Gynaecologie en Obstetrie anno 2007.Haarlem, DCHG Medische Uitgeverij, pp 173-177.
  https://www.rino.nl/docent/dhr-hw-van-lunsen-rik#:~:text=Rik%20van%20Lunsen%20is%20arts,Amsterdams%20Medisch%20Centrum%20(AMC).